Onze Wijk en de “stans” op onze wereld

“Stan” is het Perzische woord voor “land”. Er zijn vandaag de dag 7 internationaal erkende stans op de aardbol. Dit zijn Kazachstan, Kyrgyzstan (in Nederlands Kirgizië genoemd), Tadzjikistan, Oezbekistan, Toerkmenistan, Afghanistan en Pakistan.

Daarnaast zijn er tal van “stans” in deze en andere landen, maar die vormen geen eigen land, maar zijn wel bekend als historische landstreek. Ze zijn nu bijvoorbeeld een district of provincie. Ze kunnen dus onderdrukt worden door een grotere machtige dictatoriale “stan”.

De grens tussen Afghanistan en Pakistan is getrokken in 1893 door de Britten, toen Pakistan nog deel uitmaakte van Brits-Indië. De grenslijn staat bekend als de Durand-Lijn en is genoemd naar de toenmalige Britse minister van Buitenlandse Zaken Sir Mortimer Durand.

Het lukte Groot-Brittannië niet de Afghanen te onderwerpen, en toen werd deze grens getrokken, om de invloedssfeer over de Pathaanse stammen af te bakenen met de emir van Afghanistan in Kabul.

De Pathaanse stammen leven voornamelijk in het oosten en het zuiden van Afghanistan, waar nu de opstand tegen de regering van president Hamid Karzai en de aanwezigheid van buitenlandse troepen in het land het hevigst is.

De grens is nooit erkend door een Afghaanse regering, en zou er voor 100 jaar zijn.

Men kan wel stellen dat Afghanistan vanuit het verleden geen goede ervaringen heeft met buitenlandse legermachten die het land kwamen bezetten.

Men zou het kunnen vergelijken met wanneer de grens tussen Noord- en Zuid-Holland door Peru, of Thailand zou zijn getrokken? De mensen daar erkennen die grens ook helemaal niet, maar toch worden Pakistanen in Afghanistan “buitenlandse strijders” genoemd.

Pakistan
Pakistan is trouwens geen historische “stan”, maar een kunstmatige stan. De naam is samengesteld uit de vier provincies van het land: Punjab, Afghanistan, Kasjmir, Sindt en Baluchistan. De "i" hebben de Britten erin gevoegd om de uitspraak te vergemakkelijken.

"Afghanistan" in de naam kan men dan wel beschouwen als het gebied waar in Pakistan voornamelijk Pathanen leven, de Noordwest Grensprovincie en het Federaal Bestuurde Stammengebied.

Sovjet-Unie
Vooral de 6 “stans” Kazachstan, Kyrgyzstan, Tadzjikistan, Oezbekistan, Toerkmenistan en Afghanistan zijn ontzettend uitgestrekt en dunbevolkt. Naar verluidt beschikken de landen over enorme bodemschatten, die grotendeels nog niet worden ontgonnen.

De eerste 5 landen in dit rijtje maakten tot 1991 deel uit van de Sovjet-Unie. Hun onafhankelijkheid wordt wel toegeschreven aan de nieuwe politiek die de toenmalige president Michael Gorbatsjov in de Sovjet-Unie ging voeren.

Voormalige Sovjet-Republieken die onafhankelijk werden verenigden zich wel in het GOS, het Gemenebest van Onafhankelijke Staten.

Taliban
Toen de Taliban na 1994 in snel tempo de controle over de macht veroverden in het grootste deel van Afghanistan is er vanuit het GOS een waarschuwing uitgegaan naar deze beweging.

Er werd de Taliban te verstaan gegeven dat als ze de Afghaanse buurlanden Tadzjikistan, Oezbekistan of Toerkmenistan, die ten noorden van Afghanistan liggen, binnen zouden vallen dit “oorlog zou betekenen met alle landen van het GOS”.

Het zou anders helemaal niet ondenkbaar zijn geweest dat de Taliban, die werden gesteund door de “regionale grootmachten” Saudi-Arabië en Pakistan, ook delen van deze "stans" zouden hebben bezet.